Mysteries van het Rijnland

De Rijn en zijn delta worden sterk door de mens beïnvloed. Verbazingwekkend genoeg is dat al zo sinds de prehistorie. Baanbrekend onderzoek waar Gilles Erkens aan meegewerkt heeft toont dat aan. Een duizelingwekkend aantal boringen heeft gebeurtenissen uit het verleden aan het licht gebracht. Wat meer is, deze gebeurtenissen kunnen met ongehoorde precisie gedateerd worden. En wat blijkt? De prehistorische mens heeft diverse gebieden in Duitsland op grote schaal ontbost. Deze ontbossing heeft geleid tot een sterke toename in de aanvoer van slib, wat op zijn beurt het uiterlijk van het Nederlandse rivierengebied ingrijpend heeft veranderd. Het deltagebied groeide sterk, ten koste van onder andere de veenmoerassen in het Groene Hart. In de Romeinse tijd was de slibaanvoer al zo toegenomen dat je het stroomgebied van de Rijn echt niet meer een natuurlijk systeem kunt noemen: het landgebruik door de mens overvleugelde de invloed van klimaatveranderingen op de Rijn.

De aanvoer van slib naar de Nederlandse Rijndelta is overigens niet per sé nadelig. Het heeft ontginning van landbouwgrond in de Middeleeuwen een stuk makkelijker gemaakt. Daarnaast helpt het mee om de delta mee te laten groeien met de stijgende zeespiegel. Gilles Erkens laat in zijn fascinerende lezing zien hoe gevoelig grote riviersystemen en hun delta’s zijn voor veranderingen in landgebruik en klimaat, in het verleden en in de toekomst…