De Messiniaanse Zoutwatercrisis

Zes miljoen jaar geleden sluit de Middellandse Zee zich af van de Atlantische Oceaan. Verdamping neemt de overhand en de Middellandse Zee verandert in een serie van kleine afgesloten zoute meertjes. Deze Messiniaanse zoutcrisis is al tientallen jaren onderwerp van onderzoek vanuit een breed scala aan aardwetenschappelijke disciplines. Een van de onzekerheden die onderzoekers blijvend bezighoudt is de kwantificering van zeespiegelschommelingen, met name in de laatste fase van de crisis, ook wel de Lago-Mare genoemd.  Hoe verliep de overgang naar een grotendeels open verbonden Middellandse Zee ten tijde van het Plioceen? Seismische profielen suggereren dat deze overgang een catastrofaal karakter had. We spreken van de Zancliaanse vloed, waarbij de straat van Gibraltar openbreekt, gevolgd door een onomkeerbare opvulling van het Middellandse Zee bekken. De uitdrukking van deze ‘overstroming’ werd tot voor kort niet herkend of beschreven in Mioceen-Pliocene gesteente opeenvolgingen op land. Daar kwam afgelopen jaar verandering in. Ik schreef samen met mijn collega’s een artikel in Sedimentology waarin we een dergelijk fysiek bewijs melden, aan de zuidkust van Sicilië. In deze lezing bespreek ik de sedimentologie van deze prachtige afzettingen en plaats ik hun vormingsproces in de context van de meest recente inzichten over de Messiniaanse zoutcrisis.