Voorheen was dit GEA Kring Rijnland.
Fossielen, kristallen, vulkanen, klimaat: over deze en andere geologische onderwerpen organiseert de Afdeling Rijnland van de Landelijke Vereniging voor Geologische Activiteiten en haar leden allerlei activiteiten. We zijn een diverse club, met ieder zijn eigen belangstellingsgebied en ieder op zijn kennisniveau. Dat maakt onze Afdeling juist zo leuk. Kom daarom eens langs op een afdelingsavond. Of stuur een mailtje naar info@lvga-rijnland.nl.
GEODESIE
Door Youri Poslawsky
DE ONDERSTAANDE TEKST KOMT VAN WIKIPEDIA maar Youri Poslawsky heeft een presentatie gegeven die een en ander heel duidelijk maakt en laat zien dat de geologie niet zonder kan. Hij deed dat voor de werkgroep Algemene Geologie van de Afdeling Rijnland van de Landelijke Vereniging voor Geologische Activiteiten. Zie de bijgaande presentatie.
De klassieke geodesie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bepaling van de vorm en de afmetingen van de aarde. Deze omschrijving heeft slechts betrekking op de kern van het vakgebied, dat is de meetkundige beschrijving van de aarde of delen daarvan. De naam geodesie wordt echter ook in ruimere zin gebruikt voor een beroepsgebied dat zich uitstrekt van enerzijds de geofysica tot anderzijds bijvoorbeeld de maatvoering van technische projecten en de administratie van grondeigendom.
Naast landmeetkunde behoort ook fotogrammetrie tot de disciplines van de geodesie. Een andere tak betreft de registratie van het gebruik van onroerend goed, waarbij zowel het juridische als het technische aspect aan de orde komt. Geodesie houdt zich ook bezig met zaken als het bestuderen van het aardse zwaartekrachtveld, rotatiegedrag van de aarde, het aanmeten van deformaties door platentektoniek. Met de opkomst van de ruimtevaart en de introductie van satellietnavigatie (GPS) neemt de ruimtegeodesie een steeds belangrijkere plaats in.
Modderstromen op Mars
Door: Lonneke Roelofs (MSc UU)
De geschiedenis van Mars wordt gekarakteriseerd door verschillende geologische en astronomische processen; van vulkanisme en meteoriet inslagen, tot rivieren, gletsjers en CO2 gedreven processen. Satellieten en rovers hebben ons de afgelopen decennia veel geleerd over Mars, maar veel vragen blijven onbeantwoord. Eén van die grote vragen gaat over de jaarlijkse modderstromen. Deze modderstromen lijken erg veel op Aardse modderstromen. Echter is vloeibaar water niet stabiel op het oppervlak op Mars. Dus, hoe zit dit? Tijdens deze lezing zult u mee worden genomen door de geologische geschiedenis van Mars en zullen de meest recente ontdekkingen over het Mars oppervlak worden uitgelicht. Lonneke presenteert hier haar promotie onderzoek.
De LVGA (Landelijke Vereniging voor Geologische Activiteiten) afdeling Rijnland organiseert jaarlijks de serie Leidse Winterlezingen, een serie boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. Wetenschappers vertellen over hun fascinerende onderzoeksresultaten en soms barre expedities. De lezingen vinden plaats in het Rijks Museum van Oudheden, Rapenburg 28, Leiden, 071 5163163. http://www.rmo.nl/ voor aanwijzingen hoe er te komen.
Hoe ontstond de Rheingraben
door: Jeroen Visser
Tijdens de avond van de werkgroep Algemene Geologie van de LVGA afdeling Rijnland heeft Jeroen Visser ons bijgepraat over het ontstaan, en alle onzekerheden die er nog zijn, over het gebied van de Duitse Rheingraben. Een heel interessant verhaal die ook bij anderen wat vaste gedachtes weghaalde. Een van die gedachtes was dat dat gebied was uitgesleten door de Rijn. Maar…… De Rein maakte juist gebruik van het dalen van dat gebied door: spreiding en indaling.
Kijk maar naar de bijgaande presentatie.
Metalen en Mineralen voor de energietransitie, door Frank Beunk (VU)
De vraag naar ‘kritische metalen’ voor de productie van ‘schone energie’ zal de komende decennia aanzienlijk toenemen wil de mensheid kunnen voldoen aan een scenario van maximaal 2 graden opwarming in 2050. Dat betreft vooral grafiet, lithium, kobalt en de zeldzame aardemetalen. De lezing gaat in op het gebruik van deze metalen in schone technologieën en op de geologie van hun afzettingen. Zie de presentatie, die Frank Beunk hield op 10-11-2024, hieronder.
De LVGA (Landelijke Vereniging voor Geologische Aktiviteiten) afdeling Rijnland organiseert jaarlijks de serie Leidse Winterlezingen, een serie boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. Wetenschappers vertellen over hun fascinerende onderzoeksresultaten en soms barre expedities. De lezingen vinden plaats in het Rijks Museum van Oudheden (Zaal is bekend bij de kassa), Rapenburg 28, Leiden, 071 5163163. http://www.rmo.nl/ voor aanwijzingen hoe er te komen.
Over leven op Sneeuwbal Aarde
- Spreker
- Bas van de Schootbrugge
- Wanneer
- 9 feb 2025
- Waar
- Rijksmuseum van Oudheden (Leiden)
Tijdens het Precambrium werd de aarde meermaals geteisterd door enorme ijstijden die miljoenen jaren duurden, de zogenaamde “Snowball Earth” perioden. Die ijstijden waren zo extreem dat misschien wel de hele aarde bedekt was in kilometers dikke ijskappen. Er is echter een probleem. Er is steeds meer bewijs dat de evolutie van eukaryoten, organismen met een celkern die naast bacteriën en archaea de derde grote tak op de stamboom van het leven vormen, al lang van start was gegaan voor de Snowball Earth perioden. Zo is er bijvoorbeeld fossiel bewijs voor Euglenida, beter bekend als oogdiertjes die van zonlicht afhankelijk zijn, in afzettingen van 1 miljard jaar oud. Deze groep van organismen moeten de Snowball Earth perioden overleefd hebben. Hoe? Misschien waren die sneeuwballen toch meer slushpuppies? Of overleefden deze vroege eukaryoten misschien in meren op de ijskappen? In deze voordracht gaan we stap voor stap door het bewijs voor de Snowball Earth theorie, en stellen we de vraag: “Hoe kun je overleven op Sneeuwbal Aarde?
Het grootste Triceratops massagraf ter wereld
- Spreker
- Jimmy de Rooij
- Wanneer
- 12 jan 2025
- Waar
- Rijksmuseum van Oudheden (Leiden)
Bijna iedereen kent de grote gehoornde dinosaurus Triceratops. Deze enorme planteneter – die 67 miljoen jaar geleden de Noord-Amerikaanse vlaktes bewoonde – is vooral bekend geworden door films zoals ‘Jurassic Park’. Ondanks hun populariteit weten we eigenlijk vrij weinig over dit uitgestorven beest. Hoe oud konden ze worden? Hoe snel groeiden ze? Was het een kuddedier, of toch een einzelgänger? Kortom; hoe leefde Triceratops? De ontdekking van maar liefst vijf Triceratopsen bij elkaar door natuurhistorisch museum Naturalis biedt geweldige mogelijkheden voor de museale én wetenschappelijke wereld. Deze enorme collectie levert nieuwe inzichten op voor de biologie van Triceratops en zijn verwanten.
Modderstromen op Mars
- Spreker
- Lonneke Roelofs
- Wanneer
- 8 dec 2024
- Waar
- Rijksmuseum van Oudheden (Leiden)
De geschiedenis van Mars wordt gekarakteriseerd door verschillende geologische en astronomische processen; van vulkanisme en meteoriet inslagen, tot rivieren, gletsjers en CO2 gedreven processen. Satellieten en rovers hebben ons de afgelopen decennia veel geleerd over Mars, maar veel vragen blijven onbeantwoord. Eén van die grote vragen gaat over de jaarlijkse modderstromen. Deze modderstromen lijken erg veel op Aardse modderstromen. Echter is vloeibaar water niet stabiel op het oppervlak op Mars. Dus, hoe zit dit? Tijdens deze lezing zult u mee worden genomen door de geologische geschiedenis van Mars en zullen de meest recente ontdekkingen over het Mars oppervlak worden uitgelicht.
Metalen en mineralen voor de energietransitie
- Spreker
- Frank Beunk
- Wanneer
- 10 nov 2024
- Waar
- Rijksmuseum van Oudheden (Leiden)
De vraag naar ‘kritische metalen’ voor de productie van ‘schone energie’ zal de komende decennia aanzienlijk toenemen wil de mensheid kunnen voldoen aan een scenario van maximaal 2 graden opwarming in 2050. Dat betreft vooral grafiet, lithium, kobalt en de zeldzame aardemetalen. De lezing gaat in op het gebruik van deze metalen in schone technologieën en op de geologie van hun afzettingen.
Sedimentaire afzettingen
Door Youri Poslawsky, 10-2023, Werkgroep Algemene Geologie, LVGA-afdeling Rijnland
Sedimentatie, afzetting of accumulatie is het bezinken en ophopen van sedimenten, waarbij sedimentair gesteente ontstaat.
Sediment of afzetting is door wind, water en/of ijs getransporteerd materiaal.
Sedimentatie laat zich op veel manieren zien, b.v. in duinvorming, mudcracks, glaciale afzettingen , onder water in troebelingsstromen en zo meer.
Grind, klei, zand, silt en lutum (klei, zavel) zijn de uiteindelijke restanten..
ERTSVERWERKING
Door: Youri Poslawsky
Wij denken meestal heel makkelijk of helemaal niet over de producten die we gebruiken. Ze zijn er gewoon,….toch?? We weten echt heel weinig over hoe de grondstoffen voor die producten gemaakt worden.
Veel van die grondstoffen worden “erts” genoemd. Youri legt de definitie van erts uit. En ja hoor… direct volgt een discussie: “is kwarts dan een erts????”- JA volgens de definitie wel. Wil je meer weten? Kijk dan naar de bijgevoegde presentatie van Youri Poslawsky die hij in september 2024 hield voor de werkgroep Algemene Geologie van de LVGA afdeling Rijnland.