Heleen De Meyer, 20 mei 2025, Krant: DeMorgen en BBC Science Focus
Volgens de onderzoekers werd een overstroming de dieren allicht fataal.
In het westen van de Canadese provincie Alberta ligt een opmerkelijk massagraf met duizenden dinosaurusbeenderen. De plaats is een droom voor paleontologen, die een 72 miljoen jaar oud raadsel over de dood van al die dinosaurussen mogelijk oplosten.
Duizenden dinosaurussen van dezelfde soort stierven abrupt in wat de ‘Rivier des Doods’ wordt genoemd. Officieel heet het de Pipestone Creek Bonebed. Het prehistorisch massagraf werd voor het eerst ontdekt in de jaren 70 van de vorige eeuw, door een leraar van een middelbare school.
De vondst was zo belangrijk dat de plek al snel uitgroeide tot een van de belangrijkste paleontologische plaatsen. Voor toeristen is er een nabijgelegen museum over de ontdekkingen.
Recentelijk reisde een groep paleontologen af naar de site met één duidelijk doel: het mysterie oplossen hoe deze imposante plantenetende kudde met hoorns plots aan haar einde kwam. Geen vraag van één miljoen, wel eentje van liefst 72 miljoen jaar oud.
Het team onder begeleiding van professor Emily Bamforth ging de uitdaging aan om licht te schijnen over de oude ontdekking. De Britse openbare omroep BBC volgde de werken voor een nieuwe reeks Walking with Dinosaurs, die volgende week op antenne gaat.
Met een klein borsteltje vegen de paleontologen voorzichtig en zorgzaam laag voor laag stof weg. Daaronder verschijnt het ‘paleogoud’: gefossileerde resten van een vergeten wereld. Een uiterst delicate klus, want de fossielen liggen zeer dicht bij elkaar. Naar schatting liggen er 300 botten per vierkante meter.
Al die beenderen behoorden toe aan dezelfde soort: de gehoornde Pachyrhinosaurus lakustai, die gekenmerkt werd door een dikke bult op de neus.
De paleontologen vermoeden dat de duizenden Pachyrhinosaurussen honderden kilometers reisden van het zuiden, waar ze in de winter verbleven, naar het noorden waar de site ligt, op zoek naar voedsel. “Het is overweldigend”, zegt Bamforth, “Meer dan de helft van de dinosaurussen zijn beschreven op basis van één enkel exemplaar, hier liggen er duizenden.”
Maar waarom precies daar? De massale sterfte was wellicht het gevolg van een natuurramp. Bamforths team gaat ervan uit dat een plotselinge overstroming de dieren fataal werd. Een storm boven de bergen veroorzaakte een allesverwoestende vloedgolf die door de vallei raasde. Gedetailleerd onderzoek en sporen in het gesteente tonen wervelingen in het sediment, het stille bewijs van razendsnel stromend water.
De herbivoren maakten geen schijn van kans bij dat watergeweld. Met een gewicht van een ton en dicht opeengepakt waren ze erg beperkt in hun bewegingen. Zwemmen zat er al helemaal niet in.
Het mysterie van het massagraf is zo mogelijk opgelost, maar de onderzoekers geloven dat de ‘Rivier des Doods’ nog meer geheimen heeft. Elk bot, elke rib is een nieuw puzzelstukje in een verhaal van miljoenen jaren oud.