De lava blijft maar stromen op La Palma. Hoe kan dat?

Vulkanisme Al ruim een maand barst op het Canarische eiland La Palma een vulkaan uit. En vooralsnog lijkt er geen eind aan te komen. „Daar zijn we verbaasd over.”
Dit is te lezen in het artikel van Marcel aan de Brugh in het NRC van 20 oktober 2021,

De vulkaanuitbarsting op La Palma houdt aan. Afgelopen donderdag zijn er weer nieuwe evacuaties aangekondigd. De verse lava uit de vulkaan, die op 19 september uitbarstte, zoekt zijn weg om de eerder gestolde lava en komt steeds noordelijker. En bedreigt daarmee nieuwe gebieden. Vorige week waren ook al 700 tot 800 mensen geëvacueerd. Ze zijn ondergebracht in militaire barakken aan de nu veilige oostkant van het eiland. Eerder waren al zo’n 6.000 mensen geëvacueerd.

Hoe gevaarlijk is deze uitbarsting? En waarom zijn er eigenlijk zoveel bananenplantages op La Palma?

Lees het hele artikel in de NRC via:

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/10/20/de-lava-blijft-maar-stromen-op-la-palma-hoe-kan-dat-a4062409

Is de aarde 84 miljoen jaar geleden gekanteld?

door Tokyo Institute of Technology, 2021-18 oktober

Wetenschappers hebben meer bewijs gevonden dat de aarde van tijd tot tijd omslaat. We weten dat de continenten langzaam bewegen door platentektoniek, maar continentale drift duwt de tektonische platen alleen langs elkaar. Er is de afgelopen decennia gediscussieerd over de vraag of de buitenste, vaste schil van de aarde kan wiebelen of zelfs kan kantelen ten opzichte van de rotatie as. Zo’n verschuiving van de aarde wordt ” true polar wander (echte pool dwaal)” genoemd, maar het bewijs voor dit proces is omstreden. Nieuw onderzoek gepubliceerd in Nature Communications,geleid door het Earth-Life Science Institute (ELSI) aan de Principle Investigator Joe Kirschvink van het Tokyo Institute of Technology (ook een professor aan Caltech) en prof. Ross Mitchell aan het Institute of Geology and Geophysics in Beijing, levert enkele van de meest overtuigende bewijzen tot nu toe dat dergelijke planetaire kantelen inderdaad in het verleden van de aarde hebben plaatsgevonden.

Meer lezen:
Did the Earth tip on its side 84 million years ago? (phys.org)

Naar aarde vervoerde maansteentjes gooien tijdlijn zonnestelsel overhoop

George van Hal schreef op 7 oktober 2021 in de Volkskrant het volgende bericht. Wetenschappers hebben de maankorrels geanalyseerd die de Chinese missie Chang’e-5 naar aarde heeft vervoerd. Het gesteente laat zien dat lava relatief recentelijk nog over de maan kolkte, en gooit en passant de tijdlijn van het zonnestelsel overhoop.

Wil je het hele bericht lezen ga dan naar:
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/naar-aarde-vervoerde-maansteentjes-gooien-tijdlijn-zonnestelsel-overhoop~b9bb46347/

en naar:
https://www.science.org/doi/10.1126/science.abl7957

Het smeltende ijs van de polen verhoogt niet alleen de zeespiegel maar verandert ook de aardse ondergrond

Gelezen in Phys.org van 2021-09-22
Het smelten van poolijs verschuift niet alleen de niveaus van onze oceanen, het verandert ook de planeet Aarde zelf. Ph.D. Sophie Coulson en haar collega’s aan de Harvard University legden in een recent artikel in Geophysical Research Letters uit dat, als gletsjerijs van Groenland, Antarctica en de Arctische eilanden smelt, de aardkorst onder deze landmassa’s kromtrekt, een effect dat honderden en misschien wel duizenden kilometers verderop kan worden gemeten.

Wil je meer lezen:
https://phys.org/news/2021-09-polar-ice-shifting-earth-sea.html?utm_source=nwletter&utm_medium=email&utm_campaign=weekly-nwletter
en:
The Global Fingerprint of Modern Ice‐Mass Loss on 3‐D Crustal Motion – Coulson – 2021 – Geophysical Research Letters – Wiley Online Library

Verbeterde afbeeldingen van kanalen in de Noordzee

Figuur uit het Geology artikel: Curvilinear ridges ∼5 m high, ∼70 m wide, and up to 2.8 km long are interpreted as eskers

Via Vivian Lammerse van Scientias ontvingen wij een verwijzing naar dit interessante artikel over de ondergrond in de Noordzee. Met behulp van 3D seismische reflectietechnologie – vergelijkbaar met MRI – brachten ze de reeds bekende kanalen in bijzonder groot detail in beeld. Het artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in Geology, 2021-09-08

Website Scientias: https://www.scientias.nl/  en
https://www.scientias.nl/enorme-kanalen-onder-de-noordzee-voor-het-eerst-gedetailleerd-in-beeld-gebracht/ 

https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article/doi/10.1130/G49048.1/607467/Tunnel-valley-infill-and-genesis-revealed-by-high

Onderzoekers vinden zuurstofpiek samenvallen met oude wereldwijde uitsterving

Tijdens gebeurtenissen die het einde van de Perm-periode markeerde, verdween meer dan 96 procent van de mariene soorten van de planeet en 70 procent van zijn aardse leven plotseling uit. Het was de grootste uitsterving in de geschiedenis van de aarde.
Onderzoekers van de Florida State University hebben ontdekt dat het uitsterven samenviel met een plotselinge piek en daaropvolgende daling van het zuurstofgehalte van de oceaan. Hun bevindingen werden gepubliceerd in Nature Geoscience.

Lees hierover meer in: Researchers find oxygen spike coincided with ancient global extinction (phys.org), 2021-08-02.

Een verrassing in Lake Huron sinkhole: De opkomst van zuurstof op de vroege aarde gekoppeld aan veranderende planetaire rotatiesnelheid.

Een duiker observeert de paarse, witte en groene microben die rotsen bedekken in Lake Huron’s Middle Island Sinkhole. Credit: Phil Hartmeyer, NOAA Thunder Bay National Marine Sanctuary.

De stijging van het zuurstofgehalte in het begin van de geschiedenis van de aarde maakte de weg vrij voor de spectaculaire diversiteit van het dierenleven. Maar decennialang hebben wetenschappers moeite om de factoren te verklaren die dit geleidelijke en stapsgewijze proces, dat zich over bijna 2 miljard jaar ontvouwde, beheersten.

Lees over dit onderzoek van de University of Michigan, 2021-08-02, in Lake Huron sinkhole surprise: The rise of oxygen on early Earth linked to changing planetary rotation rate (phys.org)

Natte stenen kleuren mooier dan droge stenen

Een artikel door Marcel aan de Brugh  in het NRC van 26 maart 2021

Licht dat in een poreus materiaal doordringt, botst heen en weer. Het wordt verstrooid. De Amerikaanse natuurkundige Craig Bohren werd gebeld met een vraag: waarom kleurt een steen donkerder, en soms mooier, als hij nat wordt gemaakt? Dat juist Bohren voor een antwoord was benaderd, komt omdat hij er 35 jaar geleden een verklarend model voor heeft opgesteld, samen met collega’s Sean Twomey en John Mergenthaler.

Lees ook: OSA | Reflectance and albedo differences between wet and dry surfaces (osapublishing.org)

Verdwaalde eilandjes van oceaankorst,

Dit meldt Gemma Venhuizen in het NRC van 25 maart 2021.
Het was lange tijd een geologisch raadsel: hoe komen stukken zware, oceanische korst boven op lichtere continentale korst terecht, ver weg van hun ontstaanslocatie? Nu hebben Utrechtse aardwetenschappers samen met collega’s uit Rennes achterhaald hoe zulke eilandjes van oceanische korst, zogeheten ofiolieten, kunnen ontstaan.

Lees ook in:
Het artikel in het NRC:
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/03/25/verdwaalde-eilandjes-van-oceaankorst-a4037181
Het artikel in Nature:
Extrusion of subducted crust explains the emplacement of far-travelled ophiolites | Nature Communications