Categorie: Presentaties

Dit leidde tot een groot onderzoek vanuit de NAM, waar zijn onderzoek aan Universiteit Utrecht onderdeel van was. Het aardgas in Groningen zit op drie kilometer diepte opgesloten in een laag zandsteen. Dat bestaat uit samengeklonterde zandkorreltjes, waar ruimte tussen zit. In die poriën zit aardgas. Tijdens gasproductie zakt het zandsteen een stukje in. In een lab bootste hij de condities op die diepte na, zoals hoge druk en temperatuur, en bekeek wat er gebeurde als je vervolgens gas onttrekt. Tijdens deze winterlezing zal hij dit onderzoek beschrijven, en ingaan op de resultaten die hierbinnen heb behaald. Hoe zakt een zandsteen in tijdens gesimuleerde gasproductie? Verschuiven de korreltjes ten opzichte van elkaar? Of barsten ze? En wat maken die korreltjes eigenlijk uit, nu de overheid van plan is in de komende jaren te stoppen met gasproductie in Groningen? Zie bijgaande presentatie

De Afdeling Rijnland van de Landelijke Vereniging voor Geologische Activiteiten (LVGA) (voorheen GEA Rijnland) jaarlijks de serie Leidse Winterlezingen, een serie boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. Wetenschappers vertellen over hun fascinerende onderzoeksresultaten en soms barre expedities. De lezingen vinden plaats in het Rijks Museum van Oudheden te Leiden

Deze expedities waren verantwoordelijk voor 37 jaar oceaan gravimetrie dat de continentale data completeerde tot globale kaarten van de zwaartekracht. De observaties maakte nieuwe studies mogelijk over het binnenste van onze planeet en liet de toepasbaarheid van globale zwaartekracht onderzoek zien. Uiteindelijk resulteerde dit in speciale zwaartekrachtsatellietmissies die het veld nog beter in kaart brachten. Door het Doppler effect van het radiosignaal in kaart te brengen kunnen wetenschappers de beweging van ruimtevaarttuigen bepalen en daardoor ook de ‘verstorende’ effecten van het zwaartekrachtveld. Deze techniek wordt ook toegepast met satelliet missies rond andere hemellichamen. Hierdoor zijn er van de verschillende planeten, manen en asteroïden kaarten van hun zwaartekracht veld. Hiermee krijgen we een blik in het binnenste van deze lichamen. Tijdens het college neem ik u mee langs dit hele proces en laat ik verschillende ontdekkingen zien die we hebben verkregen dankzij deze observaties. Gaat u mee op zwaartekracht expeditie in onderzeeboten en ruimtevaarttuigen? Zie ook bijgaande presentatie.

Vanaf 1 januari organiseert de Afdeling Rijnland van de Landelijke Vereniging voor Geologische Activiteiten (LVGA) jaarlijks de serie Leidse Winterlezingen, een serie boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. Wetenschappers vertellen over hun fascinerende onderzoeksresultaten en soms barre expedities. De lezingen vinden plaats in het Rijks Museum van Oudheden

Een van de onzekerheden die onderzoekers blijvend bezighoudt is de kwantificering van zeespiegelschommelingen, met name in de laatste fase van de crisis, ook wel de Lago-Mare genoemd.  Hoe verliep de overgang naar een grotendeels open verbonden Middellandse Zee ten tijde van het Plioceen? In deze lezing bespreek ik de sedimentologie van de prachtige afzettingen aan de zuidkust van Sicilië en plaats ik hun vormingsproces in de context van de meest recente inzichten over de Messiniaanse zoutcrisis. Zie ook hieronder de bijgaande presentatie.

De GEA-kring Rijnland organiseert jaarlijks de serie Leidse Winterlezingen, een serie boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. Wetenschappers vertellen over hun fascinerende onderzoeksresultaten en soms barre expedities. De lezingen vinden plaats in het Rijks Museum van Oudheden te Leiden.

GEA kring Rijnland, Leidse Winterlezing, Ronald van Balen (VU)

De tektonische bodemdaling vindt voor een belangrijk deel plaats d.m.v. verplaatsing langs breuken. De verplaatsingen langs de belangrijkste breukzones zijn vooral plotseling geweest (aardbevingen), en gingen gepaard met belangrijke aardbevingen. De breuk-verplaatsingen zijn nog steeds herkenbaar in het landschap, en ze zijn belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de Maas.

Afgezien van plaat-tektonische krachten spelen ook ander processen een belangrijke rol bij de tektonische bodembewegingen: Eifel-vulkanisme beïnvloedt de opheffing van de Ardennen en de aardbevingen, tot op de dag van vandaag, en glacio-isostasie is belangrijk geweest voor aardbevingen tijdens de afloop van de laatste ijstijd.

Zie de bijgaande presentatie:

GEA-kring Rijnland, Youri Poslawsky

GEA Kring Rijnland, Youri Poslawsky

Er is discussie over de vraag of de zeespiegelstijging in de toekomst wellicht zal versnellen. Minder discussie is er over het feit dat tegelijkertijd de bodem in onze regio daalt. De bodemdaling als gevolg van geologische processen van miljoenen jaren in aardlagen op grote diepte bedraagt ongeveer 10 cm per eeuw. Die bodemdaling is onder andere het gevolg van klimaatveranderingen in het verre verleden. De laatste honderden jaren daalt de bodem onder onze voeten echter in versneld tempo door processen in bodemlagen op geringere diepte. Dat zijn niet alleen processen van natuurlijke aard, zoals klimaatverandering, maar ook als gevolg van menselijk handelen. Wat staat Rijnland te wachten aan zeespiegelstijging én bodemdaling.

De GEA-kring Rijnland organiseert jaarlijks een aantal boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. Ze zijn bedoeld voor iedereen met belangstelling voor onze planeet. De lezingen worden gegeven door leden die goed zijn ingevoerd in de geologie.

Bijgaand kun je de presentatie nog eens zien:

Kees Henstra vertelde tijdens een bijeenkomst van de werkgroep algemene geologie over sterren en planeten. Alle planeten in ons zonnestelsel kwamen aan de orde. Hij vertelde over de omloopbanen en termen als rotatie, precessie en nutatie b.v. ruimte-tijd kromming. Diverse theorieën over de botsing met Theia, een protoplaneet ter grootte van Mars, kwamen aan de orde.

De bijgaande presentatie, en vooral ook de begeleidende tekst geven meer inzicht.

Tijdens deze bijeenkomst van de werkgroep mineralogie vertelde Annette over het oude mijngebied bij Lavrion in Griekenland. De geschiedenis kwam aan de orde. Maar ook en vooral de prachtige mineralen die er gevonden zijn.
De presentatie geeft daar een mooie inkijk in.

Dit onderwerp is nog het meest onder de aandacht geweest van archeologen i.v.m. de vroege, (pre-)historische ijzerwinning.

Jos van Oijen zal vertelde over de vreemde verschijnselen die aantrof in een verijzerde leem/klei-concretie uit Heerlen. De vergelijking met (reptielen) eieren zette mensen misschien op een verkeerd spoor, de specifieke deuken in de klapperstenen vertellen ons iets over de fysische gesteldheid van die objecten: een stevige, plastische wand die een minder consistente inhoud (meer gas en/of vloeistof bevattend) omsluit. Er lijken zich chemisch-fysische (misschien wel bepaalde ‘biologische’) processen te hebben afgespeeld die dat zouden hebben veroorzaakt (?)  

De GEA-kring Rijnland organiseert jaarlijks een aantal boeiende lezingen over aarde, klimaat en mens. Ze zijn bedoeld voor iedereen met belangstelling voor onze planeet. De lezingen worden gegeven door leden die goed zijn ingevoerd in de geologie.

Tijdens deze bijeenkomst van de werkgroep mineralogie vertelde Rienk hoe hij probeert om een onbekende steen of gesteente te determineren. De bijgaande presentatie maakt een en ander duidelijk. De presentatie kan een handige lijdraad zijn voor het determineren in het algemeen.