LVGA afdeling Rijnland

Op 25 april 2015 werd Nepal opgeschrikt door een verwoestende aardbeving waardoor ruim 9000 mensen het leven lieten en een schat aan historisch erfgoed verloren ging. Waar kwam deze aardbeving vandaan? En waarom verwoestte deze gebouwen die al duizenden jaren aardbevingen hebben weerstaan? Professor Van Hinsbergen zal tekst en uitleg geven over de processen die deze aardbeving hebben veroorzaakt, en waarom de verwoestingen in Kathmandu zo enorm waren. Hiertoe is het belangrijk om eerst de lange geologische geschiedenis van de botsing tussen de continenten van India en Azië te begrijpen, hoe deze geleid heeft tot de vorming van de Himalaya en het Tibetaans plateau, en hoe de huidige structuur van de Himalaya is ontstaan.

Zo’n 120 miljoen jaar geleden brak India los van Madagascar en begon het aan een reis naar het noorden. Bijna op hetzelfde moment brak er een stuk van noordelijk India af dat nog sneller naar het noorden begon te bewegen. Op dit stuk lagen gesteenten die we tegenwoordig in de noordelijke, ‘Tibetaanse’ Himalaya vinden. Ruim 20 miljoen jaar geleden botste ook het Indiase hoofdcontinent tegen Azië, en werd het zuidelijk deel van de Himalaya gevormd. De Indiase plaat schuift in de laatste paar miljoen jaren min of meer horizontaal onder Tibet. Dit gebeurt vandaag de dag met ongeveer 4 centimeter per jaar. Een deel hiervan wordt geaccomodeerd langs de breuk die onder de Himalaya doorloopt. Langs deze breuk vond de Nepal-aardbeving plaats.

Aardse processen omspannen vele tijd- en lengteschalen. Onze planeet is 4,6 miljard jaar oud. Terwijl erosie het landschap elk jaar verandert, vindt subductie plaats over tientallen miljoenen jaren. Ertsvorming gebeurt in breuken van enkele millimeters breed terwijl de grootste tectonische platen meer dan 5000 kilometer lang zijn. Om al deze processen te kunnen begrijpen en er een coherent beeld van te vormen, moeten we specifieke technieken ontwikkelen. Dat is van belang voor fundamenteel onderzoek maar ook voor olie- en gasextractie. Mijn expertise, numerieke geodynamica, is één van deze technieken en is nog maar dertig jaar oud.
Numerieke geodynamica is een mix van natuurkunde, computerwetenschap, toegepaste wiskunde en aardwetenschappen. De ontwikkeling van het vakgebied is gelijk opgegaan met de opkomst van computertechnologie. In deze presentatie zal Cédric Thieulot de basisbeginselen van zijn vakgebied kort toelichten en zal hij een aantal concrete resultaten laten zien op het gebied van subductie, mantelconvectie en reconstructie van platenbeweging. Een en ander geïllustreerd met indrukwekkende beelden. Hier een voorproefje.
 

Nederland heeft de afgelopen 65 jaar enorm geprofiteerd van olie en gas uit eigen bodem. Het Schoonebeekveld, waar pas zo’n 20%  van is geproduceerd, levert nog steeds olie. Het Groningenveld, waar we al een stuk meer van hebben verbruikt, kan ook nog jaren mee. Is er toekomst voor de Nederlandse fossiele energiewinning?  Hoeveel gas zit er in “kleine velden” onder de Noordzee? Hebben wij schaliegas en kunnen we dat veilig winnen? Kunnen we meer aardbevingen verwachten? Wat gebeurt er met een gasveld als het leeg is? Is het wel een goed idee om verder te gaan met het winnen van meer fossiele energie of kunnen we beter helemaal stoppen en ons richten op duurzame bronnen? Vanuit een technische achtergrond in de olie- en gaswinning (en met oog voor zijn eigen zorgen als Nederlandse burger) zal professor Jansen proberen op een aantal van deze vragen antwoord te geven.