De Geologie van het Romeinse Rijk: hoe geologen de oudheid ontraadselen

Spreker
Patrick Degryse
Wanneer
6 dec 2008

In logistiek opzicht waren de Romeinen onovertroffen. Archeologen hebben ontdekt dat zij uiteenlopende producten in grote hoeveelheden over enorme afstanden vervoerden. Romeinse amforen, gemaakt in bepaalde delen van het Middellandse Zee gebied, vind je terug over het hele Rijk… Glas, gemaakt in Egypte en de Levant (het hedendaagse Israel en Libanon), werd geëxporteerd naar de verre uithoeken van de gekende wereld… Exclusieve marmers, gehouwen uit massieven op de Griekse eilanden of diep in de woestijn van Oost Egypte, kwamen terecht op de pleinen van Rome en andere grote steden… Maar hoe weten we dat? Gek genoeg zijn het juist geologen die op dit punt beschikken over de ontbrekende puzzelstukjes. Patrick Degryse zal uit de doeken doen hoe een geoloog de herkomst van een object kan afleiden uit zijn grondstoffen. Vervolgens laat hij zien hoe een archeoloog op basis daarvan handelspatronen kan reconstrueren, en mogelijk zelfs de filosofie die daarachter heeft gestoken. Een adembenemend multidisciplinair verhaal dat u niet mag missen…

Van Broeikas naar Vrieshuis en Terug

Spreker
Henk Brinkhuis
Wanneer
4 okt 2008

Na het overdonderende succes van vorig seizoen zal prof. dr. Henk Brinkhuis wederom een multimediale Leidse Winterlezing verzorgen. Ook deze keer ligt de roemruchte Arctic Coring Expedition naar de Noordpool aan de basis, ditmaal in combinatie met werk in andere oceanen, en de aanstaande expeditie naar Antarctica. Ging het de vorige keer vooral over de vraag waarom het 55 miljoen jaar geleden zo heet was — met een watertemperatuur van 23 graden op de Noordpool —, deze keer ligt de focus op de snelle afkoeling die op het “thermale maximum” gevolgd is. En hoe komt het dat er 33 miljoen jaar geleden continentaal ijs ontstond op Antarctica? Een plotselinge, overmatige groei van de zoetwaterplant Azolla in de Noordeljke IJszee zou daar wel eens een rol in gespeeld kunnen hebben. Duidelijk wordt ook dat de huidige klimaatmodellen nog vele witte vlekken bevatten. Erg geruststellend is dat overigens niet. De lezing zal opgeluisterd worden met spectaculaire filmbeelden en geluid. Kom het beleven

Paleoexcursie 2007: Augsburg

Op maandagochtend 7 mei om kwart voor negen komt een man, met een breedgerande hoed, de camping van Eggelstetten op en roept of er een Mieke Visser aanwezig is. Onze gids Joachim is gearriveerd. Even later parkeert hij zijn busje voorzien van het opschrift “Paleo Bavarion Survey” bij de caravan en tenten en installeert zich voor de komende drie dagen. De paleoexcursie 2007 is begonnen. Lees verder hoe het met deze spannende excursie afloopt!

Mineralogieexcursie 2007: Eifel

De vulkanen in de Eifel waren het doel van de mineralogieexcursie 2007. We werden gastvrij ontvangen door door de lokale geologieclub. Daardoor hebben we toegang gekregen tot bijzondere plekken. De vondsten waren dan ook prachtig. Een afdaling in een onderaardse basaltgroeve uit de Romeinse tijd was ook erg boeiend (en hilarisch, omdat we allemaal gele regenjassen aanmoesten). Lees het uitgebreide verslag…

Paleoexcursie 2006: Normandie

Een rare gewaarwording: vertrekken bij 14 °C en aankomen bij 24 °C. Heerlijk warm opeens en warm was ook de ontvangst door Emmy en Rob die zich al een plek hadden verworven op de camping. Zo begint het verslag van deze excursie. Veel vondsten: nautilussen, zeeegels, noem maar op, emmers vol. Het eten was schijnbaar minder. Het verslag rept over kip met afwaswater. Lezen dus!

Mineralogieexcursie 2006: Spessart

Vrijdag weer gezond op. Joachim had geen groeves kunnen regelen omdat er veel gewerkt werd. Maar niet getreurd. Dimf en Mark hadden geregeld dat we bij Orthenberg (Vogelsberg) naar binnen mochten. We waren hier lang geleden al eens geweest, maar het is altijd spannend om naar zeolieten te zoeken. Bovendien is de structuur van de basalten met zijn gigantische stervormen blijvend fascinerend. Riet, Karmi en Trudy organiseerden spontaan een “ladies program” door het stadje Orthenberg en het daar gelegen kasteel te bezoeken. (het weer bleef knudde, maar we zouden niet zeuren) In de groeve heb ik Chabasiet, Natroliet, Analciem? en Philipsiet? gevonden. ‘sAvonds toch maar weer eten in het dorp, bediend door een zeer vriendelijke dame met de stem van Hildegard Knef en daarna filosoferen op het bankje. Lees ook de rest van dit verslag!

Mineralogieexcursie 2005: Idar-Oberstein

Op de eerste dag, Hemelvaartsdag, bezochten we de steengroeve Juchem bij Fischbach op zoek naar vnl. geoden. De hele dag stralend weer. De micromounters onder ons konden tevreden zijn, want deze groeve had nog vele stukken steen met daarin geheel of gedeeltelijk gevulde (piep)kleine geoden voor ons bewaard. Dat zal nog verscheidene uurtjes microscoopplezier geven. In een van deze geoden vond Kees groene bolletjes van een secundair kopermineraal. Verder vonden we kwartsgeoden, calciet en agaat. Lees ook de rest van dit verslag.

Mineralogieexcursie 2004: Harz

Onze eerste excursiedag brachten we door in de steengroeve Bärenstein bij Bad Harzburg. In deze grote groeve wordt gabbro gewonnen voor o.a. de wegenbouw. De groeve staat bij verzamelaars bekend voor het naar Bad harzburg genoemde gesteente harzburgiet, en een groot aantal mineralen in verschillende parageneses. In eerste instantie vonden we weinig, wel verschillende soorten gesteenten (waaronder de genoemde harzburgiet) maar aan mineralen niet veel. Aan het eind van de dag kwamen toch nog mooie mineralen te voorschijn: kwartskristallen, epidoot, aders met laumontiet en pyriet, en een ader met calciet , analciem, laumontiet, albiet en pyriet.